Özbekistan Ekonomisindeki Gelişmeler: 31 Ocak 2025
1/31/2025
Güneş Enerjisi Projeleri ve Ekonomik Yansıması
Özbekistan, konut çatılarının en az %50'sine güneş panelleri kurmayı planlıyor. Bu adım, ülkenin yenilenebilir enerjiye olan bağlılığını artırmakla kalmayacak, aynı zamanda yerel halkın enerji ihtiyacını da karşılayacak. Güneş enerjisinin kullanımı, hem çevresel hem de ekonomik açıdan büyük avantajlar sağlamaktadır. Bu tür projelerin yaygınlaşması, Özbekistan'ın enerji bağımsızlığını artırması ve sürdürülebilir bir ekonomi oluşturması açısından son derece önemlidir.
Yeni Vergi Teşvikleri ve İthalat Düzenlemeleri
Özbekistan hükümeti, 2028 yılına kadar üretilmeyen laboratuvar ekipmanlarının gümrük vergisinden muaf tutulacağına dair yeni düzenlemeler ortaya koymuştur. Bu düzenleme, özellikle yüksek teknoloji içeren işletmelerin gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunacaktır. Ayrıca, devletin yüksek teknoloji ürünü üreticilerine sunduğu vergi avantajları, yatırımcıları çekmek ve ekonomik büyümeyi desteklemek amacıyla tasarlanmıştır. Ancak, ülkede ithal ilaçlara uygulanacak yeni vergi düzenlemesi, sağlık sektörü üzerinde bazı olumsuz etkiler yaratabilir.
Yabancı Sermaye ve Ulaştırma Reformları
Özbekistan'da yabancı sermayeli işletme sayısı 1,3 kat artmış durumda. Bu artış, ülkenin iş ortamının iyileştiğinin ve uluslararası yatırımcılar için cazibesinin arttığının bir göstergesidir. Ayrıca, ulaştırma ve lojistik sistemini geliştirmeye yönelik onaylanan tedbirler, hem yerel hem de uluslararası ticareti destekleyecek önemli bir adım. Türkiye ve Azerbaycan ile işbirliği formatının yeni seviyelere taşınması, Özbekistan'ın coğrafi avantajlarını kullanarak bölgedeki ticareti artırma amacını taşımaktadır.
Sonuç olarak, Özbekistan'ın ekonomik politikaları ve gelişmeleri, hem yerel hem de küresel düzeyde dikkat çekici bir ivme kazanmıştır. Ülke, yenilenebilir enerji projeleri, vergi teşvikleri, yabancı yatırım artışı ve ulaştırma reformları ile gelecekte büyük fırsatlar yakalayabilir. Türk markalarının da Özbekistan ile işbirliği yapma eğiliminde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, iki ülke arasındaki ticaretin daha da gelişeceği öngörülebilir.
1 – Özbekistan, iki yıl içinde konut ve iş yeri çatılarının en az %50'sine güneş panelleri kurmayı planlıyor. Ayrıca, aynı dönemde yaklaşık 3.000 küçük hidroelektrik santralinin inşa edilmesi planlanıyor. Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, “Çevre Koruma ve Yeşil Ekonomi” Yılı Devlet Programı taslağını görüşmek üzere toplantı düzenledi.
Enerji Bakanı Jurabek Mirzamakhmudov, “Özbekistan 24” TV kanalına verdiği röportajda, toplantı sırasında Cumhurbaşkanı tarafından verilen talimatlara ilişkin ayrıntıları paylaştı. Bakan, “Cumhurbaşkanımızın başkanlığında bugün yapılan video konferans toplantısında,2025 yılı Devlet Programı için belirli görevler ana hatlarıyla belirtildi. Bunlar arasında yeşil enerjinin payının artırılması, tüm sektörlerde ve hane düzeyinde uygulanması ve benimsenmesi için maksimum destek sağlanması yer alıyor. Haneler tarafından üretilen fazla enerjinin şebekeye bağlanması ve satın alınmasına özel vurgu yapıldı. Bu girişimlerin mahalle düzeyinde hedefli bir yaklaşımla uygulanması için net talimatlar verildi" dedi. 3,5 GW yeni üretim kapasitesine ek olarak, ilave 1 GW enerji kapasitesi geliştirilecek. Program ayrıca yaklaşık 3.000 küçük hidroelektrik santrali inşa etmeyi ve iki yıl içinde konut ve iş yeri çatılarının en az %50'sini güneş panelleriyle donatmayı içeriyor. Ayrıca bakan, elektrik, doğal gaz ve diğer ısıtma kaynaklarını korumak için bir program başlatmanın önemini vurguladı. Bu, binaların enerji verimliliğini iyileştirmeyi ve kaynak tasarrufu sağlayan teknolojilerin kullanımını teşvik etmeyi içeriyor.
2 - 2025-2027 döneminde Özbekistan'ın elektrik mühendisliği endüstrisinin ilerlemesi için temel yönleri ana hatlarıyla belirten, böylece sektörü yeni bir aşamaya taşımayı amaçlayan "Elektrik Mühendisliği Endüstrisinin Geliştirilmesi İçin Ek Önlemler Hakkında" Cumhurbaşkanı Kararı kabul edildi. 1 Şubat 2025'ten itibaren aşağıdaki destek önlemleri uygulanacaktır:
-Gümrük işleme rejimi kapsamında işlenen ürünlerin, endüstriyel işbirliği çerçevesi kapsamında sonraki üreticiler tarafından daha fazla yeniden işlenmesine izin verilecektir;
-Araştırma ve geliştirme merkezleri tarafından kullanılmak üzere ithal edilen ve Özbekistan'da üretilmeyen laboratuvar ekipmanları ve aletleri, 1 Şubat 2028'e kadar gümrük vergilerinden muaf tutulacaktır. Ek olarak, %50'den fazla devlet hissesine sahip olan idari binalar, sosyal altyapı projeleri ve idari binaların inşasıyla ilgili satın alma belgeleri için yeni talepler getirilecektir.
-Müteahhitlerin, gerekli malları üretici ekosistemi ve Elektronik İşbirliği Portalı aracılığıyla yerel üreticilerden tedarik etmeleri gerekecektir; İstenilen mallar bu portallarda mevcut değilse, teyitli belgelere dayanarak diğer elektronik platformlardan satın alınabilir. Üretici ekosistemi içindeki işlemler, sözleşme değerleriyle ilgili kısıtlamalar olmaksızın ve yerel olarak üretilen mallar için sertifikasyon verileri kullanılarak oluşturulan tekliflere dayalı olarak, hükümet müşterileri ve üreticiler arasında elektronik mağaza prosedürü aracılığıyla gerçekleştirilecektir.
3 - 22 Ocak'ta Şavkat Mirziyoyev, Özbekistan'da elektrik mühendisliği endüstrisini geliştirmeyi amaçlayan ve bilgisayarlar, akıllı telefonlar, mikroçipler, piller ve dronların üretimi için yeni teşvikler getiren Kararnameyi imzaladı.
Kararname, aşağıdakiler de dahil olmak üzere yüksek teknoloji elektronik ürünleri üretmeye başlayan işletmeler için ek vergi teşvikleri getiriyor:
- Tanımlama için mikroişlemci modülleri (RFID);
- Cep telefonları, tabletler ve bileşenleri;
- Bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar ve bileşenleri;
- Yazıcılar, tarayıcılar ve fotokopi makineleri;
- Elektronik veri depolama aygıtları (örneğin, bellek birimleri);
- Otomatik para yatırma makineleri (ATM'ler);
- Elektronik cihazlar için bileşenler (örneğin, yarı iletkenler, mikroçipler, çipler, güneş paneli hücreleri, vb.);
- Tıbbi ekipman (örneğin, MRI makineleri, X-ışını cihazları);
- Robotik ve insansız hava araçları (İHA'lar);
- Yüksek katma değerli bakır ürünleri (örneğin folyo, baskılı devre kartları, elektrikli araç şarj cihazları);
- Teknolojik makineler, bileşenler ve yedek parçalar;
- Makine kalıpları;
- Elektrikli araçlar için piller ve invertörler, ayrıca güneş ve rüzgar enerjisi santralleri.
Bu ürünlerin üretiminden elde edilen gelir, üretim başladıktan sonraki üç yıl boyunca kâr vergisinden muaf tutulacaktır. Ayrıca, bu sektörlerdeki işletmeler endüstriyel mülkler için arazi vergisi ödemeyecektir. Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, Vergi Komitesi ile işbirliği içinde, bu teşvikleri resmileştirmek için Vergi Kanunu'nda değişiklik taslağı geliştirmekle görevlendirilmiştir. Amaç, taslağı iki ay içinde Bakanlar Kurulu'na sunmaktır. Ayrıca, Cumhurbaşkanı, elektrik mühendisliği üretiminde kullanılan malzemelerin tedariki için uluslararası lojistik şirketlerine ayrılmış kotalar sağlama talimatı vermiştir. Bu, çoğunlukla Çin'den olmak üzere 3.750 konteyneri kapsayacaktır.
4 - Özbekistan'da yabancı yatırımlı işletme ve kuruluş sayısı son beş yılda 1,3 kat arttı.Kazinform uluslararası haber ajansının Özbekistan İstatistik Ajansı verilerine dayandırdığı habere göre, ülkede tam veya kısmi yabancı yatırımlı işletme ve kuruluş sayısında 3.357 ile Çin ilk sırada yer alıyor. Bu sayı, ülkede faaliyet gösteren yabancı sermayeli işletme ve kuruluşların toplam sayısının %21,8'ini oluşturmaktadır. Makalede, "Özbek ekonomisine yatırım yapan yabancı ülkeler arasında Rusya (2.937), Türkiye (1.826), Kazakistan (1.041) ve Güney Kore (644) şirketleri de yer alıyor" denildi. Kazakistan, 2024 yılının ilk on bir ayında Özbekistan'ın en büyük üç dış ticaret ortağı arasına girdi. Taşkent ile Astana arasındaki ticaret hacmi 3,8 milyar doları aştı.
5 - Özbekistan Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, “Özbekistan Cumhuriyeti'nin ulaşım ve lojistik sisteminin daha da geliştirilmesine yönelik tedbirler hakkında” Kararnameyi imzaladı.Söz konusu belge kapsamında, Özbekistan'da 2030 yılına kadar ulaştırma ve lojistik altyapısının geliştirilmesine ilişkin konsept ve bunun uygulanmasına ilişkin yol haritası onaylandı. Kararda, uluslararası yük taşımacılığının karayolu, demiryolu ve havayolu ile yapılan hacminin en az iki kat artırılması da dahil olmak üzere temel hedef göstergeleri tanımlanıyor. Ayrıca ulaştırma ve lojistik hizmetleri ihracatının iki katına çıkarılması, konteyner taşımacılığının payının en az yüzde 50 artırılması ve Özbekistan'ın Dünya Bankası Lojistik Performans Endeksi'nde konumunun iyileştirilmesi, en az 55. sıranın altına düşmemesi öngörülüyor. Ayrıca kararnameyle uluslararası yük taşımacılığının organizasyonunda önemli değişiklikler getiriliyor; bunlar arasında yük taşımacılığı hizmetlerinde sıfır KDV oranının uygulanması yer alıyor. 1 Haziran 2025'ten itibaren, devlet sınırındaki otomobil kontrol noktalarında motorlu taşıtlar için elektronik kuyruk sistemi uygulamaya konulacak. Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliği ile işbirliği yapılarak, uluslararası karayolu taşımacılığı alanında personel yetiştirilmesi ve yeterliliklerin artırılmasını sağlayacak bölgesel eğitim merkezi kurulması planlanıyor. Ayrıca sürücülere yönelik hizmet kalitesini artırmak amacıyla kamuya açık yollarda Servis Alanı ve Servis Noktası gibi yeni yol hizmet tesisleri oluşturulacak.
https://uzdaily.uz/ru/v-uzbekistane-utverdili-mery-po-razvitiiu-transportno-logisticheskoi-sistemy/
6 - 28-29 Ocak 2025 tarihlerinde Özbekistan Cumhuriyeti Yatırımlar, Sanayi ve Ticaret Bakanı Laziz Kudratov Türkiye'yi ziyaret ederek, Özbekistan, Türkiye ve Azerbaycan Dışişleri, Ticaret ve Ulaştırma Bakanları toplantısına ve üç taraflı İş Forumuna katıldı. İlki düzenlenen İş Forumuna üç ülkeden 400'ü aşkın iş dünyası temsilcisi katıldı. Etkinlikte, Özbekistan'ın yatırım avantajları, vergi teşvikleri, eğitimli iş gücü, zengin doğal kaynakları ve bölge ve Avrupa pazarlarına erişimi gibi avantajları sergilendi. Forumda sunulan, değeri 8 milyar dolar olan 500 projeden oluşan portföy, yabancı yatırımcıların büyük ilgisini çekti. Üç taraflı Bakanlar Toplantısı'nda konuşan Laziz Kudratov, ülkeler arasındaki stratejik bağların güçlendirilmesinin önemini vurguladı. Özbekistan, Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ticaret cirosu son beş yılda yüzde 45 artarak 3,2 milyar dolara ulaştı. Özbekistan'da Türk ve Azerbaycan sermayeli işletme sayısı 2,5 kat artarken, Türkiye ve Azerbaycan'da 577 Özbek işletmesi başarıyla faaliyet gösteriyor.Ticaret ilişkilerinin genişletilmesine, sertifikasyon ve gümrük işlemlerinin basitleştirilmesine, ticaret engellerinin ortadan kaldırılmasına ve uluslararası standartların uygulanmasına özel önem verildi. Ayrıca, endüstriyel işbirliği ve katma değeri yüksek ürün üretiminin artırılması konuları da ele alındı. Görüşmede yapıcı görüş alışverişinde bulunuldu ve ülkeler arasındaki işbirliğinin bundan sonraki yönünü belirleyen Ankara Deklarasyonu imzalandı. Laziz Kudratov ayrıca Hektaş, Ostim SEB, BCM, Şam Yapı, Yıldızlar Group gibi Türk ve Azerbaycanlı büyük şirketlerin temsilcileriyle de bir dizi toplantı gerçekleştirdi.
7 - Özbekistan ithal ilaçlara %2 oranında gümrük vergisi getirdi. İlgili Kararname Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev tarafından imzalandı. Belgeye göre, "3004 GTİP kodlu (ilaçları kapsayan GTİP kod) pozisyon için gümrük vergisi oranı (ürünün gümrük değerinden % olarak)” bölümünde “0” rakamı “2” olarak değiştirildi. 1 Nisan 2025 tarihinden itibaren ilaç piyasasında azami kar marjı sadece reçeteli ilaçlara uygulanacak. Aynı zamanda, hem yurt içi hem de yurt dışı üretimli ilaçlarda referans (ortalama) fiyatlandırma sistemi işlemeye devam edecek. Toptan ticarette, tedarik zincirindeki aracı sayısına bakılmaksızın, satın alma bedelinin azami yüzde 15'i, perakende ticarette ise yüzde 20'yi geçmeyecek şekilde kâr payı belirleniyor. Ayrıca, ithal ilaçların maliyetinde döviz kuru nedeniyle yüzde 3'lük artış olması halinde ilgili birimlerce referans fiyatlar altı ayda bir revize edilecek. Fiyat artışının %5 ve üzeri olması durumunda fiyat revizyonu planlanan tarihten önce yapılacaktır.
https://uzdaily.uz/ru/v-uzbekistane-vveli-poshlinu-na-import-lekarstv/
8 - Madencilik ve Jeoloji Bakan Yardımcısı U. Yusupov, "Kolin İnşaat" (Türkiye) Madencilik Grubu Başkanı Cengiz Erdem ile bir araya geldi. Toplantıda "Kolin İnşaat" temsilcilerine, Özbekistan'da madencilik ve jeoloji sektöründe yürütülen reformlar, mevzuattaki değişiklikler ve bunların önemi, elektronik ihalelere katılım mekanizmaları hakkında bilgi verildi. Ayrıca taraflar, işbirliği imkânları, potansiyel yatırım projeleri ve sektörde ileri teknolojilerin tanıtılması fırsatlarını ele aldı. Görüşmede, Özbekistan madencilik sektörünün geliştirilmesi için uluslararası işbirliğinin önemi vurgulandı.
https://uzdaily.uz/ru/sostoialas-vstrecha-s-predstaviteliami-delegatsii-kompanii-kolin-insaat/
9 - "Uzcharmsanoat" Derneği, iki büyük Türk markası - "Jeune Pierre" ve "Gelibolu Taban" ile işbirliği kurmak için ilk tur görüşmelere başladı. Görüşmede, Özbekistan'daki işletmelerle dış kaynak kullanımı temelinde ortak yatırım projeleri düzenlenmesi ve işbirliği yapılması konuları ele alındı. "Jeune Pierre" markası erkek ve spor ayakkabı üretimi yapıyor ve ağırlıklı olarak Avrupa ve Arap ülkelerine ürün tedarik ediyor. Şirket aynı zamanda üretimi Özbekistan'a taşımayı planlıyor. Özellikle spor ayakkabıların üst kısmının genişletilmesine yönelik yeni projenin hayata geçirilmesi planlanıyor. Bu amaçla Özbekistan'daki işletmelerle görüşmelere Nisan ayında başlanacak "Gelibolu Taban" markası da kompleks ayakkabı modellerinin bir kısmını Özbekistan'da üretmeye yönelik yeni bir proje üzerinde çalışıyor. Bu ayakkabılar ağırlıklı olarak Avrupa ve Rusya'ya ihraç ediliyor. Potansiyel yerli işletmelerle bu yöndeki işbirliğine yönelik ilk görüşmeler başladı.
https://uzdaily.uz/ru/turetskie-brendy-zainteresovany-v-sotrudnichestve-s-uzbekistanom/
NOT:Bilgiler Taşkent Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği'nin kamuoyu ile paylaştığı bilgilerdir
BU KONULAR HAKKINDA DETAYLI BİLGİ ALMAK İSTERSENİZ DERNEĞİMİZLE İRTİBATA GEÇEBİLİRSİNİZ.
TUSAD
+90 3129220118
Adres
Bestekar caddesi No:35/1
Kavaklıdere/Çankaya/Ankara