Özbekistan'ın Tarım İlaçları ve Gübrelerde Dijital Etiketleme Uygulaması
Özbekistan'ın Dijital Dönüşümü
Özbekistan, tarım sektöründe yenilikçi adımlar atarak dijital etiketleme uygulamasını başlattı. Bu uygulama, tarım ilaçları ve gübrelerin takibini kolaylaştırarak üreticilere ve tüketicilere önemli avantajlar sunmayı hedeflemektedir. Dijital etiketleme, ürünlerin içeriği, üretim tarihi ve kullanım koşulları hakkında detaylı bilgi sağlayarak, sağlık ve güvenlik standartlarının artırılmasına yardımcı olmaktadır.
Özbekistan ve Dünya Bankası İşbirliği
Özbekistan, Dünya Bankası ile olan ortaklığını genişleterek, 12 milyar doları aşan proje portföyünü yönetmektedir. Bu yatırımların önemli bir kısmı tarım sektörünü hedef alarak, tarım ilaçlarının ve gübrelerin kullanımını daha verimli hale getirmeyi amaçlamaktadır. Ortaklık çerçevesinde sağlanan finansman, dijital etiketleme uygulamasının yaygınlaşmasına katkı sağlamaktadır. Böylelikle üreticilerin erişimi artırılacak ve tarım kaynaklarının daha iyi yönetilmesi sağlanacaktır.
Dijitalleşmenin Getirdiği Fırsatlar
Özbekistan'ın e-ticaret evrimi, tarım ilaçları ve gübreler gibi ürünlerin dijital platformlarda yer almasını kolaylaştırmıştır. Pazaryerleri ve ilan platformları üzerinden gerçekleştirilen işlem hacmi, sadece tarım alanında değil, genel ekonomi üzerinde de olumlu etkiler yaratmaktadır. Bu gelişmeler, hem yerel üreticileri hem de uluslararası yatırımcıları beraberinde çekmektedir. Özbekistan'ın tarım ilaçları ve gübreleri, dijitalleşme ile uluslararası pazarda daha görünür hale gelerek, ülkedeki tarım faaliyetlerinin global ölçekte desteklenmesine katkı sağlamaktadır.
Sonuç olarak, Özbekistan'ın tarım ilaçları ve gübreler için başlattığı dijital etiketleme uygulaması, tarım sektöründe önemli bir yenilik olarak öne çıkmaktadır. Dünya Bankası ile olan işbirliği ve e-ticaret gelişmeleri, dijitalleşme sürecini hızlandırarak, tarım ürünlerinin daha iyi yönetilmesini sağlamaktadır. Özbekistan, bu yeniliklerle birlikte tarım alanında sürdürülebilir projeler geliştirmeye devam edecektir.
1 – Bakanlar Kurulu mineral gübreler ve bitki koruma ürünleri için dijital etiketleme uygulamasını onayladı. Söz konusu 8 Nisan tarihli kararname Lex.uz'da yayımlandı. Etiketleme tüm azot, fosfor, potasyum ve kompleks gübreler, mikro gübreler ve metil bromür (bromometan) için geçerlidir. Ayrıca böcek ilaçları, mantar ilaçları, herbisitler, bitki büyüme düzenleyicileri, dezenfektanlar, yapışkan bantlar (“sinek tuzakları”) ve benzeri cihazları da kapsamaktadır. Tarımsal kimyasal etiketleme uygulaması deneme amaçlı 1 Mayıs'ta başlayacak ve 31 Ekim'e kadar altı ay sürecek. Mayıs 2026'dan itibaren etiketleme zorunlu olacak. Pilot projeye beş işletme katılacak:
- Ifoda Agro Kimyo Himoya
-Indorama Kokand Fertilizers and Chemicals
- Maxam-Chirchiq
- Swissagro
- Schelkova Agrohim
-O'zbekiston
Gübre ve pestisitler için etiketleme uygulama talimatı, tarım üreticilerini desteklemek amacıyla Nisan 2024'te Cumhurbaşkanı Kararnamesiyle onaylanan yol haritasına dahil edildi. Bu talimat, aynı yılın Mart ayında çiftçilerle yapılan açık bir diyalog sırasında açıklanan tedbirlere dayanıyordu. Belgede belirtildiği üzere bu tedbir, ihraç tarım ürünlerinin üretiminde yüksek kaliteli zirai kimyasalların kullanımını teşvik etmeyi ve kaçakçılıkla mücadeleyi amaçlıyor. Hükümete yönelik tekliflerin Eylül ayı sonuna kadar sunulması gerekiyordu.Etiketleme Aralık 2018'de Şavkat Mirziyoyev, Özbekistan'da dijital etiketlemenin aşamalı olarak uygulanmasına ilişkin Kararnameyi imzaladı. Başlangıçta 1 Ağustos 2019'da duyurulması planlanmıştı ancak daha sonra son tarih 2020'ye ertelendi. Ağustos 2019'un sonlarında, Rus CRPT'nin bir yan kuruluşu olan CRPT Turon'un dijital etiketleme projesinde yer alacağı ortaya çıktı. Asl Belgisi sistemi 2020 yılından itibaren sigara ve alkol satışlarında denendikten sonra diğer ürünlere de uygulanmaya başlandı. Şu anda etiketleme, ilaçlar, ev aletleri, şişe su ve meşrubatlar için zorunludur (son iki kategori için uygulama tarihi ertelenmiştir). 2022 baharında sahte ürünlerle mücadele çalışmaları kapsamında etiketleme uygulamasının otomobil parçaları, lastikler ve halılara da genişletilmesinin planlandığı duyuruldu. Etiketleme zorunluluğu olan ürünlerin üreticileri, artan ürün maliyetleri ve diğer ülkelerde yaşanan başarısız deneyimler nedeniyle etiketleme uygulamasının durdurulması için hükümete defalarca çağrıda bulundu. CRPT Turon bu endişeleri "mitler" olarak nitelendirirken, Vergi Komitesi etiketlemenin sahtecilik ve gölge ekonomiyle mücadele için gerekli olduğunu belirtti.
2 - Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, 10 Nisan'da Dünya Bankası Grubu Operasyonlar Genel Müdürü Anna Bjerde başkanlığındaki heyeti kabul etti. Görüşmede, Özbekistan ile Dünya Bankası arasındaki kapsamlı stratejik iş birliğinin daha da genişletilmesi, özellikle de küresel finans kuruluşunun ülkenin ekonomik reform stratejisine verdiği destek ele alındı. Toplantının başında Anna Bjerde, Dünya Bankası Başkanı Ajay Banga'nın selamlarını ve en iyi dileklerini Şavkat Mirziyoyev'e iletti. Son yıllarda ortaklığın üst seviyeye ulaştığı ve önemli sonuçlar elde edildiği kaydedildi. Özbekistan bugün 12 milyar doları aşan proje portföyüyle Dünya Bankası'nın en büyük ortaklarından biri konumundadır. Dünya Bankası, ekonominin ve sosyal alanın temel sektörlerinde sürdürülebilir kalkınmayı sağlamayı amaçlayan reformların uygulanması için mali, danışmanlık ve teknik yardım sağlamaktadır. Bankanın desteğiyle uluslararası finans kuruluşlarını kapsayan projelerin hayata geçirilmesine yönelik mekanizmalar iyileştirildi. Proje hazırlama sürecini hızlandırmak ve kaliteyi artırmak amacıyla yeni bir çerçeve benimsendi. Gelecekteki pratik işbirliği alanları, özellikle turizm sektöründe kadınlar ve gençler için istihdam yaratılması, özel sektör ve kamu-özel sektör ortaklıklarının desteklenmesi, kamu işletmelerinin dönüştürülmesi ve özelleştirilmesi yoluyla yoksulluğun azaltılmasına öncelik verecektir. Taraflar ayrıca, karbon emisyonlarının azaltılması, kentleşme ve altyapı modernizasyonu, enerji verimliliğinin artırılması, yatırım ortamının iyileştirilmesi ve Özbekistan'ın Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) katılımının desteklenmesi gibi alanlardaki iş birliği planlarını da ele aldı. Taraflar ayrıca önemli bölgesel projelerin ilerletilmesi konusunda da görüş alışverişinde bulundu. Daha önce Dünya Bankası'nın Özbekistan'a 153 milyon dolar tutarında imtiyazlı kredi ve hibe sağlayacağı bildirilmişti.
3 - Uzmanlara göre, Özbekistan'ın e-ticaret pazarı 2022 yılında 2018'e göre beş kat artarak 311 milyon dolara ulaştı. Bu da ülkeyi Orta Asya'nın en hızlı büyüyen e-ticaret pazarı haline getiriyor. Sektörün hızlı gelişimi, artan dijital benimseme, hükümet desteği ve büyük yerel oyuncuların ortaya çıkması gibi çok sayıda faktörden kaynaklanıyor. Ulusal Proje Yönetim Ajansı Başkan Yardımcısı Davron Maksudov, ülkede şu anda yıllık cirosu 300 milyon dolar olan 50'den fazla pazar yerinin bulunduğunu belirtti. Bu rakamın 2027'de 1 milyar dolara çıkması bekleniyor. KPMG tarafından yakın zamanda yapılan araştırmada, Özbekistan'daki e-ticaret için 2023-2027 döneminde %41,4 ile %47,4 arasında birleşik yıllık büyüme hızı (CAGR) tahmin ediliyor. Geleneksel pazar yeri segmentindeki önemli oyuncuların yükselişinin yanı sıra, 2024 aynı zamanda ilanlar alanında yeni bir oyuncunun da gelişine tanıklık etti. Bu sektör, on yıldan uzun süredir önemli bir yenilik veya uzun vadeli yatırım görmemişti. Özbekistan'ın daha geniş e-ticaret evriminin bir parçası olarak sınıflandırılmış reklamların canlandırılması yönündeki bu değişim, alıcılar ile satıcılar arasındaki etkileşim için anlaşılması kolay ve etkili araçlara olan talebin artmasıyla şekilleniyor, ülkenin büyük bir kısmı hala geleneksel alışveriş alışkanlıklarına güveniyor.
4 - Daha önce bildirildiği üzere, Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, ülkenin turizm potansiyelinin artırılması ve yatırım projelerinin hayata geçirilmesinin hızlandırılması konularını görüşmek üzere 9 Nisan'da bir toplantı gerçekleştirdi. Bu yıl BAE, Malezya, Kuveyt ve Fransa'ya yapılan devlet ziyaretlerinde toplam tutarı 39 milyar dolar olan 178 projede anlaşmaya varıldı. Öte yandan Avrupa Birliği, geçen hafta Semerkant'ta Orta Asya ülkelerine 12 milyar avroluk yardım yapacağını duyurdu.Özbekistan, 2025 yılında 5,3 milyar doları uluslararası finans kuruluşları aracılığıyla olmak üzere toplam 42 milyar dolar yabancı yatırım çekmeyi, 81 büyük projeyi başlatmayı, 8.000'den fazla küçük ve orta ölçekli girişimi hayata geçirmeyi, 2 milyar dolar hibe fonu sağlamayı ve ticari bankalarla ortaklaşa 6 milyar dolar finansal kaynak toplamayı hedefliyor. Özbekistan, sadece yılın ilk çeyreğinde planlanan hedeflere ulaşarak 8,6 milyar dolar yatırım aldı. Ancak Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, birçok bakanın, sektör liderinin ve bölge valisinin hâlâ "yatırımlar kendiliğinden gelecek" şeklindeki eski inancı sürdürdüğünü vurguladı. Geçtiğimiz hafta Kaşkaderya ve Harezm bölgelerindeki yatırımlardan sorumlu vali yardımcılarına sözel uyarı verilirken, Kattakurgan, Nevai, Yangiyul, Cizzah, Yangiabad, Mirzaabad, Bukin ve Nukus ilçelerinin valilerine resmi uyarılarda bulunuldu. Cumhurbaşkanı, "Yatırımcıların sermaye yatırmak istemeleri durumunda, karşılaştıkları sorunları derhal çözmek yerine, birçok yönetici bürokrasiye takılıyor ve yatırımcıların uzaklaşmasına neden oluyor" dedi. Toplantıda ayrıca, 2024 yılında bazı ülkelerden gelen yatırımların azaldığı, bazı önde gelen ülkelerden yatırımcıları dahil eden hiçbir projenin başlatılmadığı ortaya çıktı. Mirziyoyev, buna karşılık, Özbekistan'ın yurtdışındaki büyükelçilikleri aracılığıyla, Çin, Rusya ve Malezya gibi başarılı modelleri kullanılarak, valiler ile yabancı yatırımcılar arasındaki bağların güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Mart ayı sonunda Londra'da düzenlenen Özbekistan Yatırımcı Günü'nün ardından 2,77 milyar dolarlık yatırım çekilmesini sağlayacak anlaşmalara varıldı. Benzer yatırım tanıtım etkinlikleri New York, Singapur, Hong Kong, Dubai, Şanghay, Tokyo ve İstanbul'da da düzenlenecek. Cumhurbaşkanı ayrıca, yakın zamanda "önemli özelleştirme kararlarının" beklendiğini duyurdu. Özellikle 15 büyük kamu kuruluşu Eurobond ihraç ederek halka açılacak, 49 şirketteki kamu hisseleri ise uluslararası piyasada satışa sunulacak. Ayrıca Nisan ayında Cizzah'ta, Haziran ayında ise Taşkent'te uluslararası yatırım forumlarının düzenlenmesi planlanıyor. Bakanlar ve valilere, potansiyel yatırımcılara sunulmak üzere kapsamlı proje portföyleri hazırlamaya başlamaları talimatı verildi. Benzer forumların yıl boyunca tüm bölgelerde düzenlenmesi planlanıyor.
https://kun.uz/en/news/2025/04/10/uzbekistan-to-sell-stakes-in-49-state-enterprises-on-global-market
5 - Özbekistan, Avrasya Kalkınma Bankası'nın (KKB) Kurulmasına Dair Anlaşma'ya resmen katıldı. İlgili belge Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev tarafından imzalandı.Kanun daha önce 21 Ocak 2025'te Âli Meclis Yasama Meclisi'nde kabul edilmiş, 18 Mart'ta Senato tarafından onaylanmıştı.7 milyar dolar kayıtlı sermayeli Avrasya Kalkınma Bankası, üye ülkelerdeki yatırım projelerini finanse ediyor. Odaklandığı temel alanlar arasında "yeşil ekonomi", ulaştırma ve lojistik, alternatif enerji kaynakları ve bölgesel kalkınma ve entegrasyonu teşvik etmeyi amaçlayan diğer temel sektörlerdeki girişimleri desteklemek yer alıyor.
https://kun.uz/en/news/2025/04/10/uzbekistan-officially-joins-eurasian-development-bank
6 - Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, Özbekistan ile Çin arasında vizesiz rejimin uygulanmasına ilişkin iç prosedürlerin tamamlanma aşamasında olduğunu doğruladı. Anlaşma tamamlandığında iki ülke arasında 30 gün vizesiz seyahat imkânı sağlanacak. Daha önce internette Özbekistan ile Çin arasında vizesiz seyahat anlaşması olmayacağı yönünde bilgiler yayılmıştı. "POLITIK Central Asia" Telegram kanalı kaynaklarına dayanarak, iki ülke arasında bu konuda herhangi bir müzakere yapılmadığını ve vizesiz rejimin düşünülmediğini iddia etmişti. Ancak Özbekistan Dışişleri Bakanlığı, Gazeta.uz'a yaptığı açıklamada, her iki tarafın gerekli iç prosedürleri tamamlama sürecinde olduğunu doğruladı. Bakanlık Sözcüsü Ahror Burhanov, "Sonrasında 30 günlük vizesiz rejim yürürlüğe girecek" dedi. Vizesiz anlaşmanın arka planı Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ile Özbek meslektaşı Bakhtiyor Saidov, 1 Aralık 2024'te Çengdu'da düzenlenen İş Forumunda, Özbek vatandaşlarına 30 güne kadar Çin Halk Cumhuriyeti'ne vizesiz seyahat hakkı tanıyan anlaşmayı imzaladılar. Bu adım, Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev'in 2023 baharında Çin'e gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında her iki ülkenin vize işlemlerini basitleştirme konusunda mutabakata vardığı önceki anlaşmaların ardından geldi. Mart 2021'den bu yana Çin vatandaşlarının Özbekistan'a 10 güne kadar vizesiz girişine izin veriliyor.
7 - Hükümet Kararı ile "2025-2030 Yılları için Devlet Mali Yönetim Sisteminin İyileştirilmesine Dair Strateji" onaylandı. Stratejinin temel hedefleri; kamu mali yönetimi alanında reformları sistemleştirmek, bütçe istikrarını sağlayarak ve disiplini güçlendirerek bütçe açığını azaltmak, bütçe şeffaflığını sağlamak, vergi idaresini iyileştirmek ve verimliliğini daha da artırmak, bütçe harcamalarında etkinliği sağlamak, kamu borcunu makroekonomik açıdan güvenli seviyede tutmak ve devlet bütçesinin likiditesini artırmaktır. Stratejinin öncelikli alanları şunlardır: - Bütçe disiplininin sağlanmasına yönelik mekanizmaların güçlendirilmesi; - Orta vadeli bütçelemede stratejik önceliğin sağlanması; - Kamu harcamalarının ve yatırımlarının verimliliğinin ve etkinliğinin artırılması. Stratejinin uygulama dönemi 2025-2030 yılları arasını kapsamakta olup, stratejide belirlenen öncelikli alanlar çerçevesinde 16 hedef belirlenmiştir. Bu hedeflere kademeli olarak ulaşılmasını sağlamaya yönelik görev ve pratik önlemler planı da geliştirilmiştir.
8 - Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, devam eden yatırım projelerinde değişiklik yapılmasına ilişkin prosedürde değişiklik yapılması talimatını verdi. Bu konu, 9 Nisan'da yapılan yabancı yatırımın çekilmesi ve etkin kullanılması konularının görüşüldüğü toplantıda ele alındı. Devlet Başkanı, birçok durumda projelerin onaylanmasının ardından, hakimiyetlerin projelerde değişiklik yaptığını, bunun da uygulamada gecikmelere yol açtığını söyledi. Cumhurbaşkanı, tamamlanan projelerde yapılacak değişikliklerin sadece hükümet tarafından değerlendirilmesi gerektiğini, ilave çalışmaların ancak ana proje tamamlandıktan sonra, tasarruf edilen paralarla yapılması gerektiğini vurguladı. Hükümet verilerine göre, sadece ilk çeyrekte yapılan yurtdışı ziyaretlerinde 39 milyar dolar tutarında 178 projede anlaşma sağlandı. Bu yıl yatırım çekmek için genel plan 42 milyar dolar olup, bunun içerisinde 81 büyük proje, 8 binden fazla orta ve küçük proje, ayrıca 2 milyar dolar hibe, 6 milyar dolar banka kredi kaynağı yer alıyor.
https://www.gazeta.uz/uz/2025/04/09/investments/
NOT:Bilgiler Taşkent Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği'nin kamuoyu ile paylaştığı bilgilerdir
BU KONULAR HAKKINDA DETAYLI BİLGİ ALMAK İSTERSENİZ DERNEĞİMİZLE İRTİBATA GEÇEBİLİRSİNİZ.
TUSAD
+90 3129220118
Adres
Bestekar caddesi No:35/1
Kavaklıdere/Çankaya/Ankara