Özbekistan ve Komşu Ülkeleri Arasında Stratejik Demiryolu Projesi Başlıyor

Çin-Kırgızistan-Özbekistan Demiryolunun Önemi

27 Aralık 2023 tarihinde başlayacak olan Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu inşası, bölgedeki ticaretin geleceği açısından büyük bir adım olarak değerlendiriliyor. Bu demiryolu projesi, Asya’nın hinterlandındaki ülkeler arasındaki ticaretin güçlenmesine ve ekonomik bağların gelişmesine olanak tanıyacak. Özellikle Özbekistan’ın dış ticaret hacminin yaklaşık 60 milyar dolara ulaşması, bu tür projelerin gerekliliğini bir kez daha ortaya koyuyor.

Özbekistan’ın Dış Ticaret Hacmi ve Altın İhracatı

Özbekistan, 2023 yılı ocak-kasım döneminde altın ihracatından 6,62 milyar dolarlık gelir elde etti. Bu durum, ülkenin ekonomik büyümesine önemli katkılar sağlarken, dış ticaret potansiyelini de artırıyor. Özbekistan’ın güçlü altın rezervleri ve büyüyen dış ticaret cirosu, uluslararası pazarlarda da rekabetçi olmasına imkan tanıyor.

Yerel Yönetimlere Yeni Yetkilerle Gelişme Fırsatları

Özbekistan, 2025 yılından itibaren ilçe ve şehir yönetimlerine ek yetkiler vermeyi planlıyor. Bu yeni düzenleme, yerel düzeyde karar alma süreçlerinin güçlenmesini sağlarken, aynı zamanda yerel ekonomilerin gelişimine katkıda bulunacak. Ekonomik büyüme ile paralel olarak, yerel yönetimlerin bu yeni yetkilerle daha proaktif bir şekilde hareket etmeleri bekleniyor.

Bu stratejik projeler, Özbekistan’ın ve çevresindeki ülkelerin ekonomik entegrasyonunu güçlendirecek olmakla birlikte, uluslararası ticaretin gelişimine de katkıda bulunacaktır. Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolunun inşası ile birlikte, bölgenin kalkınmasında önemli bir adım atılmış olacak ve bu projeler sayesinde ülkeler arası iş birliği daha da artacaktır.

1 – Kırgızistan Devlet Başkanı Sadyr Japarov'un Bişkek'teki III. Ulusal Kurultay sırasında yaptığı duyuruya göre, uzun zamandır beklenen Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolunun inşası 27 Aralık'ta resmen başlayacak. Devlet Başkanı Japarov, bu dönüm noktasını Kırgızistan'ın kendi kaynaklarını ve fırsatlarını kullanarak önemli ilerlemeler kaydetme yeteneğinin bir kanıtı olarak altını çizdi. On yıllardır tartışılan projenin nihayet meyvesini verdiğini vurguladı. "Bu projeyi başlattığımızda, bazıları bunu harika bir fikir olarak gördü ancak gerçekleştirilmesinden şüphe etti. Bugün, hepiniz bunun uygulanabilirliğine tanıklık ediyorsunuz. 27 Aralık'ta inşaat resmen başlayacak. Bu demiryolu, Doğu ile Batı'yı birbirine bağlayan stratejik bir köprü görevi görecek," dedi Japarov. sahip. Projeyi "yüzyılın inşaatı" olarak tanımlayan Japarov, bölgede ticaret, turizm ve endüstriyel kalkınma için yeni fırsatların kilidini açma potansiyelinin altını çizdi. İddialı demiryolu projesi Eylül 2022'de Özbekistan, Kırgızistan ve Çin tarafından kabul edildi. Yatırım paylarının şu şekilde dağıtıldığı 454 kilometrelik bir demiryolu hattının inşasını içeriyor: Kırgızistan ve Özbekistan %24,5, Çin ise %51 oranında çoğunluk hissesine Kırgızistan projeye 11 milyar Kırgız somu yatırım yapma sözü verdi. Demiryolu tamamlandığında, Orta Asya genelinde bağlantıyı ve ekonomik entegrasyonu önemli ölçüde artırması ve bölgesel ve küresel ticaret için hayati bir koridor rolünü güçlendirmesi bekleniyor.

https://kun.uz/en/news/2024/12/21/construction-of-china-kyrgyzstan-uzbekistan-railway-to-start-on-december-27

2 - Ocak-Kasım 2024 döneminde ülkenin dış ticaret cirosu 59,4 milyar ABD dolarına ulaşarak, Ocak-Kasım 2023'e göre 2,1 milyar ABD doları veya %3,6 artış gösterdi. İstatistik Ajansı'na göre, dış ticaret cirosunda ihracat hacmi 24.223,0 milyon ABD doları (Ocak-Kasım 2023'e göre %4,4 artış), ithalat hacmi ise 35.145,8 milyon ABD doları (%3,0 artış) olarak gerçekleşti. Raporlama döneminde 10.922,8 milyon ABD doları tutarında negatif dış ticaret dengesi kaydedildi.

Özbekistan'ın dünyanın 195 ülkesi ile ticari ilişkisi bulunmaktadır. Dış ticaret cirosunun nispeten önemli bir payı ÇHC'de (yüzde 19,0), Rusya'da (yüzde 18,0), Kazakistan'da (yüzde 6,5), Türkiye'de (yüzde 4,4) ve Kore Cumhuriyeti'nde (yüzde 3,0) kaydedildi. Ocak-Kasım 2024 döneminde BDT ülkelerinin dış ticaret cirosundaki payı %35,4 olurken, dış ticaret cirosundaki payı 2023 yılının aynı dönemine göre %3,0 arttı. Ocak-Kasım 2024 döneminde dış ticaret cirosunun ana ortakları Rusya, Çin Halk Cumhuriyeti, Kazakistan, Türkiye, Afganistan, Fransa ve Tacikistan oldu. Onların toplam ihracattaki payı ise yüzde 40,5 oldu.

https://kun.uz/news/2024/12/24/ozbekiston-tashqi-savdo-aylanmasi-salkam-60-mlrd-dollarga-yetdi

3 - Özbekistan'da 1 Mart 2025'ten itibaren girişimciliği desteklemek ve ilçe ve şehirlerin hızlı gelişimine yönelik yeni tedbirler yürürlüğe girecek. Bu, 20 Aralık'taki Cumhurbaşkanı Kararnamesinde öngörülüyor. Karakalpakistan Bakanlar Kuruluna, vilayetler, Taşkent şehri ve ilçeler hakimiyetlerine (belediye başkanlığı) ticareti teşvik etme ve istihdam yaratma amaçlı ek yetkiler verilecek.

Özellikle, 6 ay boyunca (Taşkent şehir ve vilayet merkezleri hariç) satılmayan, 10.000 metrekareden fazla alana ve BHM'nin 5.000 katına kadar (1.875 milyar sum'a kadar) tahmini değere sahip kendi gayrimenkul nesnelerini:

-girişimcilere 2 yıl boyunca yeni projeler başlatma ve istihdam yaratma yükümlülüğü ile 10 yıl süreyle kiralama;

-4 yıl boyunca düzenli olarak kirasını ödeyen ve kira sözleşmesinin şartlarını yerine getiren girişimcilere mülk (özelleştirme) yapılarak;

-uluslararası dil öğretimi ve uluslararası sertifikalara sahip uzman yetiştirme amaçlı yerli ve yabancı eğitim kuruluşlarına 5 yıl süreyle kiraya verilir. Kiralamanın ilk yılı ücretsiz olup, sözleşmeyi uzatma opsiyonu da bulunmaktadır.

Şu anda çoğunlukla binalar açık artırmaya veya ihaleye çıkarılıyor. Devlet Varlıkları Yönetimi Ajansı, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı, yerel hakimiyetlerin gayrimenkul yapılarının doğrudan kiralanması ve satışına ilişkin prosedürü bir ay içinde geliştirmeli ve onaylamalıdır. Ekonomi ve Maliye Bakanlığı, bir ay içinde ilçe ve şehirlerin hızlı kalkınmasına yönelik programı Bakanlar Kurulu'na sunacak.

Bölgelerin, Ekonomi ve Maliye Bakanlığı ile mutabakata vararak, 2025 yılında her ilçe ve şehir için ekonomik kalkınmaya ivme kazandıracak en az 5 itici projenin listesini onaylaması gerekiyor. Projelerin öncelikli alanları sanayi, tarım ve hizmetlerdir. İtici projelerin ve destek programlarının uygulanmasına ilişkin maliyetler, devlet bütçesinde ayrı bir kaleme tahsis edilecektir. Fonlar, ilçe ve şehir milletvekilleri konseylerinin kararlarına göre kullanılacak. Aynı Kararname, ilçe ve şehir hakimiyetlerine daha fazla mali özgürlük öngörüyor. Toplanan vergilerin çoğunu (arazi, emlak ve ciro vergilerinin yüzde 100'ü ile gelir vergilerinin en az yüzde 50'si) yerel bütçelerde kalacak. Konseyler vergilerin taban oranlarına çarpan uygulama yetkisine sahip olacak.

https://www.gazeta.uz/uz/2024/12/23/vakolatlar/

4 - İstatistik Ajansı'nın verilerine göre Özbekistan, Ocak ve Kasım 2024 döneminde 6,62 milyar dolar değerinde altın ihraç etti.

2023 yılının aynı dönemiyle karşılaştırıldığında altın ihracatı %18,7 azaldı. Verilen bilgilere göre 2024 yılının Kasım ayında altın ihracatı yapılmadı.

Altının toplam ihracattaki payı 2024 yılı Kasım ayı sonunda %27,4 oldu. Bu oran 2023 yılındaki %35,1 seviyesinden daha düşük.

2024 yılının 11 aylık döneminde Özbekistan'ın toplam dış ticaret cirosu, 2023 yılının aynı dönemine kıyasla 2,1 milyar dolar veya %3,6 artışla 59,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.

https://uzdaily.uz/ru/uzbekistan-v-ianvare-noiabre-eksportiroval-zoloto-na-summu-662-mlrd/

NOT:Bilgiler Taşkent Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği'nin kamuoyu ile paylaştığı bilgilerdir

BU KONULAR HAKKINDA DETAYLI BİLGİ ALMAK İSTERSENİZ DERNEĞİMİZLE İRTİBATA GEÇEBİLİRSİNİZ.